Çok geç kalmış olmakla beraber Makedonya'da ülkeyi elden kaçırmamak endişesiyle nihayet ve birazda nefis müdafaası sayılacak şekilde Türk komiteleri de kurulmaya başlamış, gizli cemiyetler doğmuştu. Bütün bunlar Hüseyin Hilmi Paşa'nın zamanında görülmüş ve gittikçe gelişmişti. En son, Meşrutiyet'in ilanından kısa bir zaman önce, saraydan umumi müfettiş Hüseyin Hilmi Paşa'ya: Gizli cemiyet mensuplarının kimler olduğunun meydana çıkarılıp, bunların adlarının bir liste halinde İstanbul'a gönderilmesi emri gelmişti.Abdülmecid, Abdülaziz ve daha sonra II. Abdülhamid zamanında, artık enikonu haraplığı yüz tutmuş hükümet çarkını yaşlı ve itidal sahibi tecrübeli vezirler ağır ağır, yavaş yavaş, bir taraftan zedelememeye çalışarak iyi kötü çeviriyorlardı...